راهنمای غذا خوردن
راهنمای غذا خوردن
راهنمای غذا خوردن
توصيه هاي کلي در مورد غذا خوردن
رژيم غذايي چه مفهومي دارد؟
چه کسي بايد رژيم غذايي را مشخص کند؟
با انواع رژيم هاي غذايي بيشتر آشنا شويم
در بسياري از بيماريها بيماران نياز به رعايت رژيم غذايي سخت ندارند ولي مشکلاتي مانند بي اشتهايي موجب مي شود اين بيماران به اندازه کافي غذا مصرف ننمايند و يا به علت بي اطلاعي از خواص مواد غذايي و نقش آنها در رابطه با بيماري خود، به پرهيزهاي غذايي سخت بپردازند. اينگونه بيماران احتياج به مشاوره غذايي دارند و بايد از راهنمايي متخصصين تغذيه استفاده نمايند. مطالب اين کتاب در رفع مشکلات شما کمک مي نمايد تا بتوانيد غذاهاي مورد لزوم خود را بشناسيد و روش تغذيه مناسب براي خود بيابيد.
توصيه هاي کلي در مورد غذا خوردن
براي غذا خوردن از فرصت استفاده نماييد
براي حل مشکلات تغذيه اي خود از افراد مطلع کمک بگيريد در صورتي که در بيمارستان بستري شديد، موقعيت مناسبي است، براي رفع مشکلات تغذيه اي خود با افرادي که در امر درمان شما مشارکت دارند مشورت نماييد. در مطرح کردن مشکلات خود ترديد نکنيد و هر مشکلي که داريد با پزشک متخصص تغذيه و پرستار خود در ميان بگذاريد و اگر سوالي داريد بپرسيد، هر چند که اين سوال و مشکل از نظر شما بي اهميت باشد.
در وقت صرفه جويي نماييد
از خوردن غذاهايي که براي شما جالب نيست اجتناب کنيد برخي بيماران از احساس ناراحتي بعد از خوردن بعضي غذاها شکايت مي کنند. و بعضي از غذاها براي آنها مزه خوبي ندارد يا خوردن بعضي ديگر در آنها ايجاد نفخ و گاز مي کند توصيه ما اين است که اگر غذايي براي شما ايجاد ناراحتي مي کند از خوردن آنها پرهيز کنيد، خوشبختانه غذاها بسياز متنوع هستند. مهم اين است که شما غذاهاي مفيد و ضروري براي بدن خود را بشناسيد و از بين آنها هر کدام که براي شما مطبوع هستند و ايجاد ناراحتي نمي کنند انتخاب و مصرف نماييد.
مشکلات عمومي غذايي
براي رفع مشکلات غذايي خود به توصيه هاي زير توجه فرماييد
اگر بي اشتها هستيد سعي کنيد در هر وعده غذاي مختصري ميل نماييد، در عوض تعداد دفعات غذايي خود را زياد کنيد. ما معمولا در سه وعده صبحانه، ناهار و شام غذا مي خوريم، اگر در هر وعده نمي توانيد غذاي کافي ميل نماييد مي توانيد علاوه بر وعده هاي سه گانه فوق در ساعات 10 صبح، 4 الي 5 بعد از ظهر و قبل از خواب غذاهاي مختصري ميل مي نماييد. به خصوص اگر شام را زود ميل مي کنيد، حتما قبل از خواب يک خوراکي مختصر ميل نماييد.
اگر از منزل بيرون مي رويد سعي کنيد يک خوراکي مختصر همراه خود داشته باشيد. تجربه نشان داده است که وقتي غذايي در دسترس باشد اشتهاي بيشتري براي خوردن پيدا مي کنيد. وقتي شما بي اشتها و سير هستيد براي خوردن بعضي از غذاها تمايل داريد. از اين احساس خود استفاده نموده غذاي مورد علاقه خود را تهيه و ميل نماييد.
بدن شما به پروتئين بيشتري احتياج دارد، شما مي توانيد مقدار پروتئين غذاي خود را زيادتر کنيد در حالي که غذاي شما کم حجم تر يا مختصرتر باشد. براي اطلاع بيشتر در اين مورد به بخش هاي بعدي کتاب مراجعه نماييد.
جهت ايجاد اشتها براي غذا خوردن مي توانيد به کمک ادويه هايي که طعم و عطر آنها را دوست داريد غذاهاي خود را خوش طعم و معطر و اشتها انگيز نماييد.
زيبايي و شکل ظاهري غذا در ايجاد اشتها اثر زيادي دارد، شما براي زيبا نمودن غذاي خود از حلقه هاي گوجه فرنگي، پرتغال، ليموترش، تربچه، جعفري و ساير سبزي ها و ميوه ها استفاده نماييد. در ضمن اين مواد که براي زيبا نمودن غذاهاي خود به کار مي بريد مي توانند به تامين ويتامين ها و مواد معدني ضروري براي بدن شما کمک نمايد.
سعي کنيد در محيطي که دوست داريد و با افرادي که از مصاحبت آنها لذت مي بريد غذا ميل نماييد. بعضي از مردم دوست دارند هنگام غذا خوردن به موزيکي آرام و شاد گوش دهند. شما هم مي توانيد اين عمل را آزمايش کنيد.
مصرف اغذيه تکراري موجب بي اشتهايي در شما مي شود، پس سعي کنيد با تنوع در غذا اشتهاي خود را افزايش دهيد. مفهوم تنوع در مصرف، غذاهايي نيست که تهيه آنها زحمت و وقت زيادي مي برد يا احتياج به هزينه زيادي دارد. بلکه با کمي ذوق و سليقه مي توان به کمک مواد غذايي ساده در ندع غذاها تنوع ايجاد نمود. در ايجاد تنوع غذايي مي توان از جداول جانشيني غذا در اين کتاب استفاده کرد. اين جداول غذاها و مواد خوراکي ارزان ولي پرمحتوا را به شما معرفي مي کند.
گاهي تغيير ظروف غذاخوري يا تغيير در لوازم و محلي که در آنجا غذا مي خوريد موجب اشتهاي بيشتري براي غذا خوردن مي شود.
گاهي غذا خوردن در رستوران به ايجاد روحيه و اشتها براي غذا خوردن کمک مي نمايد.
آيا بعضي از غذاها براي شما تغيير کرده است؟
اگر طعم گوشتهاتي قرمز براي شما جالب نيست مي توانيد به جاي گوشت قرمز از گوشت مرغ و ماهي استفاده نماييد و اگر از طعم اين نوع گوشتها نيز خوشتان نمي آيد، مي توانيد پروتئين مورد نياز بدن خود را به وسيله استفاده از تخم مرغ، شير، پنير تامين نماييد.
براي خوش طعم کردن غذاهاي خود از ادويه ها، پياز، سبزي هاي معطر، عرق نعنا و غيره استفاده نماييد.
اگر اشکالي در دهان و يا گلوي خود نداريد از غذاهاي تند و ترش استفاده نماييد. آب پرتغال و آب ليمو براي شما مي تواند موثر باشد.
طعم بعضي از غذاها اگر سرد باشد بهتر خواهد شد. شما هم طعم غذاهاي سرد را امتحان کنيد.
براي برطرف کردن طعم نامطبوع دهان خود مي توانيد از مايعات بيشتر مانند آب، چاي، ميوه و آب نبات استفاده نماييد.
گاهي طعم بد دهان مربوط به اشکال در دندانها مي باشد، اگر از سلامت دندانهاي خود مطمئن نيستيد به دندانپزشک مراجعه نماييد ضمنا در مورد روش صحيح مسواک زدن و بهداشت دهان و دندان به شما کمک خواهد نمود.
آيا بعد از صرف يک غذاي مختصر احساس سنگيني مي کنيد؟
کمتر از حد معمول غذا بخوريد و از غذاهاي مختصر ولي مغذي استفاده کنيد.
به آرامي غذا بخوريد و آن را خوب بجويد، در اين حالت از پر شدن سريع معده شما جلوگيري مي شود.
از غذاهاي خيلي چرب، کره و سس هاي چرب کمتر مصرف نماييد.
از مايعات غني از مواد غذايي مانند شير، دوغ و آب ميوه استفاده نماييد.
حجم آب و نوشابه هايي که همراه غذا مي آشاميد بايد محدود باشد مايعات و آب را يک تا دو ساعت بعداز غذا بياشاميد.
آيا شما حالت تهوع و استفراغ داريد؟
در صورتي که مبتلا به حالت تهوع و استفراغ هستيد به توصيه هاي زير عمل نماييد :
مشکل خود را با پزشک معالج خود در ميان بگذاريد. وي در صورتي که لازم باشد داروي ضد تهوع و استفراغ براي شما تجويز خواهد نمود. اين داروها معمولا نيم تا يک ساعت قبل از خوردن غذا بايد مصرف شوند.
از غذاهاي پروتئيني که چربي آنها کمتر است استفاده کنيد. گوشتهايي را که دوست داريد به صورت آب پز يا کباب استفاده نماييد، زيرا غذاهاي کم چرب زودتر هضم مي شوند و سريع تر از معده عبور مي کنند. اگر از غذاهاي پروتئيني کم چرب استفاده مي نماييد، مطمئن باشيد که احتياجات بدن شما به کالري و پروتئين در حدي که به آنها نياز داريد تامين مي شود.
اگر پزشک شما را از مصرف نمک منع نکرده است، از غذاهاي نمکدار استفاده نماييد. پنير غذاي پروتئيني مناسبي است که مقدار قابل توجهي نمک دارد.
اگر خوراکي هاي شيرين در شما حالت تهوع ايجاد مي نمايد از مصرف آنها پرهيز نماييد.
در هنگام صبح از غذاهاي خشک( غير آبکي) مانند نان برشته، نان سوخاري، بيسکويت و يا نان روغني استفاده نماييد و در نوشيدن چاي، شير و مايعات رعايت اعتدال را بنماييد.
در صورتي که طعم و مزه بعضي از غذاها موجب حالت تهوع در شما مي شود، از مصزف اين غذاها خودداري نماييد.
اگر در ساعت مشخصي در روز حالت تهعو و استفراغ داريد، برنامه غذايي خود را طوري تنظيم نماييد که در حوالي آن ساعت غذايي مصرف ننماييد. از نوشيدن مايعات همراه با غذا خودداري نماييد. سعي کنيد مايعات را نيم تا يک ساعت قبل از غذا صرف نماييد آب و نوشيدني ها را سرد و به کمک ني و به آرامي صرف نماييد. بعد از خوردن غذا بلافاصله دراز نکشيد. البته استراحت بعد از غذا مفيد است. زيرا فعاليت باعث کند شده هضم غذا و افزايش ناراحتي مي شود. اگر احساس کرديد بعد از غذا خوردن احتياج به استراحت داريد، بنشينيد و اگر احتياج به دراز کشيدن داريد، بالشي انتخاب کنيد که سر شما به اندازه ده سانتيمتر بالاتر از پاي شما قرار گيرد.
بعضي اوقات لباس گشاد و هواي تازه در بهبود حال شما موثر است.
اگر قبل از تهوع و استفراغ دچار درد در ناحيه شکم مي شويد و ممکن است اين مشکلات در رابطه با تهوع و استفراغ شما باشند، با پزشک خود تماس بگيريد و مشکل خود را با او در ميان بگذاريد.
آيا بوي غذاها در شما ايجاد حالت تهوع مي کند؟
بگذاريد شخص ديگري غذا را طبخ نمايد و موقع طبخ غذا سعي کنيد در اتاق ديگري باشيد و حتي الا مکان دور از محل طبخ قرار گيريد.
از غذاها و نوشيدني هايي که در شما حالت تهوع و استفراغ ايجاد مي کند، مانند قهوه سرخ شده و غذاهاي چرب و سرخ کرده که بيشتر از ساير غذاها در ايجاد تهوع موثر است، به خصوص در هنگام خواب اجتناب نماييد.
از غذاهايي که آماده هستند و يا با مختصر حرارتي گرم و آماده مي شوند و يا از غذاهايي که احتياج به پختن ندارند استفاده نماييد.
مشکلات دهان و گلو
اگر سطح دهان و گلوي شما درد ناک مي باشد، يا در جويدن و بلع غذا با مشکل مواجه هستيد، مشکل خود را با پزشک در ميان بگذاريد.
اگر احساس خشکي در دهان مي کنيد، از پزش ک خود سوال نماييد که آيا اين حالت عارضه دارويي که مصرف مي کنيد مي باشد يا علت ديگري دارد؟
اگر جويدن و بلع غذا به علت وجود زخم و يا خشکي دهان براي شما مشکل است به توصيه هاي زير توجه نماييد :
براي رفع خشکي دهان و ترشح بزاق بهختر است با پزشک مشورت کنيد.
غذاهاي نرم را امتحان نماييد. غذاهي مورد علاقه خود را انتخاب کنيد و آنها را به شکل نرم درآورده ميل نماييد.
براي نرم کردن غذاها از چرخ گوشت يا مخلوط کن و يا رنده استفاده نماييد.
اگر سوپ سبزيجات را دوست داريد، ابتدا سوپ را بپزيد، سپس آن را به شکل نرم درآوريد. توجه داشته باشيد که مزه غذاهايي که ابتدا پخته شوند و بعد نرم شوند بهتر است. ضمنا، له کردن غذاهاي پخته شده آسانتر است.
گوشت را قبل از پختن به تکه هاي کوچک تقسيم کنيد و سپس به آنها ادويه اضافه کنيد و به شکل دلخواه خود بپزيد. اين عمل به له کردن غذا کمک مي کند.
براي نرم شدن غذاها مي توانيد از کره و يا سس هاي خانگي استفاده نماييد.
موادي را که به آساني مي توان به شکل نرم در آورد انتخاب کنيد. مانند سيب زمسنس و تخم مرغ آب پز، پنير، ماکاروني، آرد غلات، ژلاتين، ماست، شير و خامه براي نرم کردن غذاها بسيار مفيد هستند.
مي توانيد به کمک گوشت و ساير مواد تاس کباب و انواع خوراک و خورشت را تهيه نماييد. بعد از پختن آنها را له کنيد، براي نرم تر شدن اين غذاها از مقدار بيشتري آب استفاده نماييد.
از غذاهاي خيلي شور و غذاهاي بسيار ترش استفاده ننمايند.
از ادويه هاي تند مانند پودر فلفل، جوز هندي و از سير و پياز و همچنين مواد سفت و خشن مانند سبزيجات خام و مواد سبوس دار خودداري نماييد.
غذاها را به صورت ولرم و يا سرد ميل نماييد و ازصرف غذاهاي خيلي گرم خودداري نماييد.
از مصرف غذاهاي خشک و سخت مانند نان تست خودداري کنيد. مگر آنکه آنها را به صورت مناسب و قابل تحمل درآوريد. زيرا اين قبيل غذاهاي سخت موجب خراشيدن بافت هاي حساس در دهان و گلو مي شوند.
عدهخ اي با خوردن غذاهاي سرد احساس تسکين مي کنند. اگر اين حالت در مورد شما نيز صادق است، بستني يا شير و دوغ خنک مصزف نماييد و يا مي توانيد به وسيله شير و آب ميوه هاي شيرين بستني يخي درست کنيد و ميل نماييد.
براي نرم شدن بعضي از مواد خوراکي مي توانيد آنها را در چاي، قهوه، شيرکاکائو و يا آشاميدني هاي ديگر بخيسانيد.
عده اي از آب مرکبات و يا گوجه فرنگي استفاده مي کنند، مي توانيد از ميوه هايي مانند موز و گلابي کاملا رسيده و يا کمپوت هاي ميوه هاي شيرين مانند آلو، زرد آلو، هلو که راحت تر جويده مي شوند و يا به سهولت مي توان آنها را له نمود استفاده کنيد.
گاهي اگر سر را به طرف عقب يا جلو حرکت دهيم، عمل جويدن آسانتر انجام مي شود شما اين کار را امتحان کنيد و در وضعيتي که احساس مي کنيد جويدن راحت تر است سر خودرا قرار دهيد.
براي آشاميدن و خوردن مايعات و غذاهاي نرم شده، از ني و ليوان استفاده کنيد و از قاشق استفاده نکنيد.
دود سيگارر و مشروبات الکلي نيز موجب تحريک مخاط دهان و گلو مي شوند. اگر به ا ين مواد اعتياد داريد، براي ترک آنها به توصيه هاي پزشک خود توجه نماييد.
اگر هواي داخل منزل شما خشک است، از قرار دادن کتري يا وسيله مناسبي براي مرطوب نمودن هوا استفاده نماييد. البته استفاده از دستگاه بخور برقي ترجيح دارد زيرا موجب آلوده شدن هواي اطاق با گازهاي سمي نمي شود.
براي مرطوب کردن سطح هاي دهان و گلوي خود و همچنين شستن باقي مانده غذا و برطرف کردن عوامل تحريک کننده، دهان خودرا با آب بشوييد.
توصيه هاي تغذيه اي مي تواند در جهت افزايش کالري و مواد مغذي بخ شما کمک کند، براي بهره گيري از اين توصيه ها به بخش بعد مراجعه نماييد.
احساس خستگي
زماني که احساس خستگي زيادي داريد براي تغذيه خود چه مي کنيد؟
سوپ هاي آماده وقتي با گوشت تازه مرغ يا ماهي مخلوط شوند و در کنار آن ميوه ها و يا آب ميوه تازه يا کنسرو شده و لبنيات مانند شير و ماست و پنير باشد يک وعده غذاي خوب و کامل را شامل مي گردد.
اگراحساس ضعف و خستگي شما مربوط به دوران بعد از عمل جراحي يا درمان است به تدريج نيرو و سلامت خود را به دست مي آوريد. در چنين مواردي سعي کنيد در ابتدا با غذاهايي که پروتئين کمي دارند و مايع و رقيق هستند و راحت تر هضم مي شوند تغذيه خود را شروع کنيد و سپس تدريجا به صورت عادي و معمولي در آوريد. براي اطلاع بيشتر در مورد رژيم غذايي بعد از عمل جراحي به بخش هاي بعدي مراجعه نماييد.
اگر شما متوجه شده ايد که در چه ساعاتي بيشتر احساس خستگي مي کنيد، مثلا بعد از شيمي درماني، اشعه درماني و غيره، سعي کنيد زمان غذا خوردن را کمي به عقب بيندازيد.
پيشنهاد کمک از طرف دوستان و اطرافيان خود را بپذيريد و احتياجات خود را به آنها بگوييد و مانع کمک آنها نشويد و توصيه هاي آنها را قبول کنيد، زيرا آنها علاقه مند هستند که براي شما کاري انجام دهند، به خصوص اگر تنها زندگي مي کنيد در مورد خريد و تهيه غذا و شستن ظروف از ديگران کمک بگيريد. يا از ظروف يک بار مصرف استفاده نماييد.
غذاهايي را انتخاب نماييد که ساير افراد خانواده هم مي توانند استفاده نمايند، در صورتي که غذاي شما از نظر ميزان نمک يا چاشني ها با سايرين تفاوت دارد، اين مواد را در انتهاي پخت و جدا نمودن غذا ي خود اضافه نماييد.
غذاهايي راکه به عنوان تعارف براي شما مي آورند اگر با نوع رژيم غذايي شما مغايرتي ندارند بپذيرند، يا ليستي از غذاهاي مناسب را براي خود تهيه نماييد.
اگر صبح بعد از بيدار شدن و يا به علت خوب نخوابيدن در شب احساس خستگي مي کنيد مشکل خود را با پزشک در ميان بگذاريد و به توصيه هاي او عمل نمايد و هرگز خود سرانه از قرص هاي خواب آور استفاده ننماييد.
اسهال، يبوست، نفخ و ترش کردن
آيا شما تاکنون به اسهال مبتلا شده ايد يا احساس مبتلا شدن به آن را داريد؟ در اين صورت به توصيه هاي زير توجه نماييد :
از مواد غذايي حاوي الياف گياهي کمتر مصرف کنيد. الياف( مانند سلولز) ترکيباتي هستند که در سبزي ها و ميوه هاي خام، پوسته غلات و حبوبات به وفور يافت مي شوند اين الياف در دستگاه گوارشي انسان هضم نمي شوند و وجود آن در غذاها موجب مي شود که غذاها از روزده ها به سرعت عبور نمايد. اگر روده هاي فردي تحت اشعه درماني باشد حتي يک رژيم غذايي با فيبر متوسط مي تواند براي او زياد باشد. به همين علت توصيه مي شود که اين بيماران از خوردن ميوه ها و سبزي هاي خام، سير، پياز، نان با سبوس، حبوبات و غلات موقتا پرهيز نمايند.
پتاسيم يکي از عناصر مهم مي باشد که در بدن انسان وجود دارد. در اثر ابتلا به اسهال اين عنصر بيش از حد طبيعي از بدن دفع مي شود. بنا براين در مواقع ابتلا به اسهال لازم است از مواد غذايي که پتاسيم آنها زيادتر است استفاده کنيد مانند موز، آب انواع ميوه ها، سيب زميني، ماهي و ساير انواع گوشت. در صورت عدم توانايي در استفاده از اين مواد با پزشک خود صحبت کنيد، در صورتي که لازم بداند براي شما داروهاي حاوي پتاسيم تجويز خواهد کرد.
در صورتي که دچار انقباضات شکم هستيد از خوردن موادي که باعث ايجاد گاز و يا انقباض شکم مي گردد مانند نوشابه هاي گاز دار، ماءالشعير، حبوبات، کلم، سير، غذاهاي خيلي شيرين و پر ادويه در شما مشکل ايجاد مي کند از خوردن آنها خودداري نماييد.
به جاي نوشيدن آي همراه غذا سعي کنيد آب را در بين وعده هاي غذا بنوشيد. در صورت ابتلا به اسهال مايعات بيشتري بياشاميد تا آب و املاح دفع شده از بدن شما جبران گردد. بيشتر از آب ميوه هاي مناسب استفاده کنيد و از مصرف شير و لبنيات تا برطرف شده اسهال خودداري نماييد.
اگر اسهال شما ادامه يافت و يا در مدفوع خود خون مشاهده نموديد حتما با پزشک خود تماس بگيريد و او را در جريان مشکل خود قرار دهيد.
آيا شما مبتلا به يبوست هستيد. يا مدفوع شما سفت است و دفع آن در شما با مشکل انجام مي شود؟
غذاهاي شما بايد شامل موادي که به حرکات روده کمک مي کند مانند انواع مختلف سبزي و ميوه هاي تازه و يا خشک و نان با سبوس باشد در اين مواد مقادير قابل توجهي مواد ليفي وجود دارد. سعي کنيد حداقل روزي 2 بار ميوه ميل نماييد اگر از نظر جويدن و يا بلع دچار مشکل هستيد، سعي کنيد اين مواد را له کنيد و يا در مخلوط کن به شکل نرم درآوريد.
مي توانيد روزي يک يا دو قاشق سبوس به غذاهاي خود اضافه کنيد. سبوس را مي توان در موقع پختن سوپ، تخم مرغ و يا ساير غذاها استفاده نماييد و يا به صورت خام مصرف کنيد.
سعي کنيد روزي 8 تا 10 ليوان آب و مايعات بنوشيد. مايعات گرم معمولا بيشتر موجب تحريک روده ها مي شوند.
بعضي از افراد براي بيرطرف نمودن يبوست از آلوي خيسانده و آب آن و آب ليمو شيرين استفاده مي کنند. شما هم مي توانيد اين مواد را مصرف و اثر آنها را آزمايش نماييد.
فعاليت بدني سبک و پياده روي در در محيط باز و يا حداقل راه رفتن در اتاق مي تواند در رفع يبوست موثر باشد، برعکس استراحت بيش از حد در بستر يا نشستن و بي حرکتي موجب تشديد حالت يبوست مي گردد.
در صورتي که بخواهيد از داروهاي نرم کننده و يا ملين استفاده کنيد، بهتر است قبلا با پزشک خود مشورت نماييد
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}